“Genel olarak insanlar elleriyle değil gözleriyle yargılarlar”
Niccolo Machiavelli
Mükemmel Oyun Bilgisayarı Hangisidir?
Oyun sektörünün ilerleyişi baş döndürüyor. Online turnuvalar, küresel etkinlikler derken e-sporların federasyona sahip olması bile başlı başına müthiş bir haber.
Oyun sektörünün bu denli büyümesi, bilgisayar kullanıcılarının donanım ürünlerine doğal olarak ilgisini artırdı ama bu arada, bir donanıma olan ilgi daha da yoğunlaşmış gözüküyor. Oyun monitörlerini sahneye çıkıyor…
Oyun deneyimi ve performansına büyük etki veren oyun monitörleri, son yıllarda büyük değişim ve gelişim gösterdi. Durum böyleyken iyi ve kötü monitörlerin farkını nasıl ayırt edeceksiniz? Bu yazıda tüm cevaplara ulaşacaksınız. Yazımızın genelinde oyun monitörü alırken dikkat edilmesi gerekenler, uzak durulması gereken yönler vs. bilgilerini detaylandıracağız.
Özelliklerde nelere dikkat edilmelidir?
Bu yazımızda, donanım konusunda yeterli bilgiye sahip olmayan kullanıcıları, oyun meraklılarını bilgilendirmeye çalışacağız. Monitörlerin oyun performansınızın üzerinizde yarattığı heyecana ve sağladığı etkileşim derecesine göre değerlendirmelerimizi yaptık diyebiliriz.
Görüntü yenileme hızı nedir, nasıl ölçümlenir?
Oyun monitörünüzü seçerken öncelikle dikkat etmeniz gereken şey budur. Monitörlerde yenileme hızı Hertz (Hz) ile ölçülür, monitörün saniyede kaç görüntü kullandığını ifade eder. Mesela 240 Hz, saniyede 240 görüntü kullanıldığını ifade eder.
Piyasada çeşitli varyasyonları bulunsa da, belli başlı Hz büyüklükleri ve kullanım önerilerine aşağıda ulaşabilirsiniz.
60 Hz: Piyasadaki monitörlerin içinde en düşük yenileme hızına işaret eder, dolayısıyla görüntü kalitesi oyuncuları memnun edecek seviyeden uzaktır. Buna karşın genel kullanım, fiyat cazibesi gibi, bu kaliteyi kullanılabilir kılan yönleri bulunmaktadır.
120 Hz: Piyasadaki monitörlerde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bir önceki görüntü yenileme hızı arasındaki fark belirgin olarak fark edilebilir. Ayrıca, kavisli monitör pazarında da çokça kullanılmaktadır. Oyuncular için ideal sayılabilir, hatta oyun zevkine akıcılık katabilirsiniz.
144 Hz: Fiyat performans açısından en ideal yenileme hızı denilebilir. Böyle diyince de, sakın yüksek kalitenin altında olarak düşünmeyin. Çünkü öncekilere nazaran büyük bir görüntü kalitesi değişimine şahit olacaksınız. Fiyat olarak da, 165 Hz üzeri prime seçeneklere yapacağınız maliyetten kısıtlayabileceksiniz.
165 Hz: Bu görüntü hızı sizi fazlasıyla tatmine ulaştıracak. Şöyle düşünün, otomobille giderken gaz pedalından ayağınızı hiç çekmiyorsunuz. Pek çok bilgisayar kullanıcısı bu seviyeyi oldukça tatmin edici buluyor. 165 Hz’lik bir monitördeki oyun görüntüsünün son derece akıcı olduğu konusunda yaygın bir görüş hakim. Elbette ki 144 Hz’den daha iyi ama kıyas yapıldığında ortaya trajedi çıkmayacak.
240 Hz: Rekabetçi oyuncuların ilk tercihi bu görüntü hızına sahip monitörlerdir. Hızlı, tempolu birçok FPS oyununda farkını baskın biçimde gösteriyor. Hatta rakiplerinize karşı avantaj sağlıyorsunuz.
360 Hz: Geldik zirveye. Oyun heyecanının içinde olmanız için sahip, olduğu kapasiteyi deneyimlemenizi bekliyor. Gerekli büyüklükte bir monitör ile CS:GO, GTA gibi oyunlardan oldukça tatmin edici neticelere ulaşacaksınız.
Değişken yenileme teknolojisi (VRT) nedir?
VRT (volume rendering technique), değişken yenileme teknolojisinin İngilizce adıdır ve sahip olduğunuz monitörün Hz büyüklüğü ile oyununuzun FPS çıkışının eşleştirilmesine işaret eden senkronizasyon teknolojisini ifade eder. Böylece ekran titremesi vs. görsel hatalar ortadan kaldırılmış olur. Değişken yenileme hızı, farklı ekran kartı markalarının kendi markalarını düşünerek tasarladığı G-Sync (Nvidia) ve FreeSync (AMD) teknolojileriyle tasarlanıyor. Yine de başka marka GPU’lar ile de çalışabilirler.
Tepkime süresi nedir?
Oyuncu monitörü seçerken en büyük ikinci kıstasınız muhtemelen tepki süresi olacaktır. Yenileme hızı bir oyunun gerçekliğine ne kadar etki ediyorsa, tepki süresinin de sıfıra yakın olarak tercih edilmesi ciddi anlamda oyun deneyiminize kalite getirecektir. Tepki süresini, GTG renk geçişini kullanarak ekran piksellerinin ne kadar hızlı renk değiştirebildiğini göstermesiyle ifade edebiliriz. Hızlı hareket eden nesnelerin görüntülerinde oluşabilecek bulanıklığı ölçmek için standart olarak kullanılan MPRT’yi (hareketli resim tepkime süresi) içeren birkaç alternatifi daha vardır.
Oyuncuların, en kısa tepki süresini kullanmak istemesi doğaldır. Piyasada 1-5 ms arasında tepki süresine sahip monitörler satılmaktadır ve 1 ms’e en yakın monitöre sahip olmak, oyun görüntü performansı için ideale en yakın olanıdır. 5 ms’e doğru gittikçe hızlı hareket eden görüntüler üzerinde hayaletimsi bir iz bırakan ekran görsel izler ve piksel gölgelemeleriyle karşılaşmak olasıdır.
Ekran çözünürlüğü nedir?
Harika bir oyun deneyiminin birinci koşulu değilse de, olmazsa olmazı çözünürlük yüksekliğidir. Çözünürlük, monitörün aynı anda kaç fiziksel piksel görüntüleyebileceğini ifade eder. Bu bakımdan 1366 X 768 çözünürlük, dikey olarak 1366 yatay olarak 768 piksel görüntüleyecektir.
Diğer açıdan, sayılar büyüdükçe görüntülenen fiziksel piksel sayısı da artacaktır ve bu da ekran görsellerinin netliğine yansıyacaktır. Nihayetinde ne kadar piksel o kadar resim kalitesi.
Yine de bir monitör alırken, çözünürlük konusunda dikkat edilmesi gereken kurallar vardır. Bilgisayarın çözünürlüğe yeterli gelip gelmemesi hususuna dikkat edilmelidir. Yani, 1080 çözünürlüğün 1440’dan daha kolay uyum göstermesi doğaldır. Bu açıdan bakınca, birçok oyuncu, yüksek akıcılıkta bir oyun deneyimi için sunduğu için 1080’i tercih ediyor.
İşin aslı, netlik ve performans arasındaki dengeyi yakalamaktan geçiyor.
Pano tipi paneller nelerdir?
Panel tipine eskisi kadar kimse önem vermese de bu özellik, satın alma kararında etkili olabilmektedir. Piyasada IPS, VA ve TN panel tiplerine bolca rastlanmaktadır. TN paneller en duyarlı ve en hızlı paneller olarak öne çıkıyor. IPS paneller ise en iri renk ve resim değerlerini sunuyor. Oyuncular arasında genel kanı, bunların sonuncusu VA’yı da sıradan olarak değerlendirildiğini ortaya koyuyor.
Bunlarla beraber, IPS ve TN arasında hız ve tepkime süreleri oyun deneyimi sırasında benzerlik gösterse de, fiyat farkı IPS lehine orantısızlık göstermektedir.
Diğer Özellikler
Yukarıda saydığımız özellikler bir oyun monitörü özelinde en önemli olanlarıdır. Yine de bir oyun monitörünü satın alırken aklınızı çelebilecek başka özellikleri de vardır.
Renk Gamı: Monitörün renk aralığının, ne kadar doğru ve geniş olduğunu ifade eder. Alacağınız oyun monitöründe daha iyi bir sürükleyicilik düzeyi için, yüksek renk gamına sahip bir monitör tercih edilmelidir.
Boyut: Boyut konusuna hak ettiği değer verilmese de bir oyuncu, en temelde istediği özelliklere daha yüksek boyutlu monitörlerle kavuşacaktır. Daha büyük boyutlu monitörler daha büyük çözünürlüklerle gelir. Oyun dünyasının üyelerinin çoğu genellikle 24” ve 27” monitörler kullanıyor.
HDR: Bugün için HDR (High Dinamic Range) destekli monitörler neredeyse bütün piyasayı ele geçirmiş durumdadır. Bu, yüksek dinamik aralığını ifade eden bir kısaltmadır. Monitörün ne kadar parlak ve karanlık olabileceği arasındaki fiziksel farkı ifade etmektedir. HDR özelliği kısaca, daha parlak parlaklıklara ve daha koyu karanlıklara sahip olmayı mümkün kılar. Böylece ekran resimlerindeki gerçeklik katsayısını artırmaktadır. Bu artışı fiyat etiketine de yansıtmaktadır.
Stand: Oyun deneyiminize katkı vermesini düşüneceğiniz en son şeyin stand olduğunu düşünebilirsiniz fakat kesinlikle göz ardı etmemelisiniz. Sağlığınızı da düşünerek, boyun gerginliğinizin ve yorgunluğunuzun önüne geçmek için uygun stand tercihinde bulunmalısınız. Bunun yanında mükemmel bir görüş açısı için de doğru standa ulaşmak önemlidir.
Oyun monitörlerinin fiyatları neye göre değişiyor?
Buraya kadar gelince akıldaki tek soru, iyi bir oyun monitörüne ne kadar para vermek durumundayım? Bu sorunun yanıtı, monitör tercihine göre değişiklik gösterecektir.
Her bütçeye uygun oyuncu monitörlerine piyasada rahatça ulaşabilirsiniz. Bütün olay, ne istediğinizle alakalıdır.
Monitör boyutu konusunda en ideal olanı hangi ölçüdür?
İyi bir FPS deneyimi için, birçok oyuncu gibi siz de 27” monitör tercihinde bulunabilirsiniz. Buna karşın daha zorlu ve rekabetçi oyunlar için oyuncular genelde 24” monitörleri tercih ediyor ve fiyat olarak da daha uygun görünüyorlar.
Oynamadan evvel monitörünüzü optimize etmek için ne yapabilirsiniz?
Monitörler genel olarak günümüzde, kullanıma hazır halde satışa sunulmaktadır. Yine de monitörlerin en yüksek değerlere ayarlı olarak piyasa verilmediği zamanlar da oldu. Örneğin, yenileme hızının maksimuma ayarlanıp ayarlanmadığını öğrenmek için, Windows ekran ayarlarını kontrol edin. Renk ayarlarını kişiselleştirmek için de monitörün kontrol panelini kullanabilirsiniz.
Düz ve kavisli monitörler arasında performans farkı var mı?
Kavisli monitörlerin düz monitörlere oranla (çok az oranla) tepkime ve yenileme sürelerinde geride kaldıklarına dair bir görüş var. Buna karşın tercih noktasında kavisli monitörlerin ödenen parayı kesinlikle hak ettiğini ve daha iyi bir oyun deneyimi konusunda düz monitörlere karşın tercih edilebilir olduklarını da söyleyelim.
En nihayetinde çok daha teknik monitörlerin özelliklerine girmeden, oyuncu monitörlerinin geneli hakkında yeterli bir değerlendirme yazısını sizlerle paylaştık. Bu yazımız, herhangi bir oyun monitörü alışverişinizde size büyük oranda yardımcı olacaktır.